سند توسعه شهرستان
الف- اصلی ترین قابلیت های توسعه:
1- استقرار در محور ترانزیتی کریدور شرقی- غربی
2- وجود قابلیتهای معدنی سنگ ساختمانی، سنگ آهن و کانی های غیر فلزی، معادن شن، ماسه، گچ و آهن و ...
3- وجود قابلیتهای بالای کشاورزی و فراهم بودن زیر ساختهای گسترش کشت محصولات متنوع زراعی و دامی.
4- همجواری با کشور افغانستان و فراهم بودن زمینه صادرات کالا و وجود گمرک و بازارچه مرزی دوغارون.
5- وجود قابلیتهای بالا در زمینه فعالیتهای آبزی پروری با توجه به تعداد چاههای آب کشاورزی.
6- دسترسی به شبکه ریلی، با توجه به اجرای راه آهن مشهد- هرات.
7- تنوع صنایع دستی و سنتی( پارچه بافی، قالیبافی، ساز سازسی و ...)
8- تنوع قابلیتهای گردشگری طبیعی، فرهنگی و تاریخی
ب- عمده ترین تنگناها و محدودیت های توسعه:
1- وقوع خشکسالیها و حوادث غیر مترقبه و وزش بادهای موسمی.
2- افت شدید آبهای زیر زمینی و بهره برداری های غیر مجاز و بی رویه از منابع آب.
3- کمبود نیروی انسانی متخصص و پایین بودن سطح سواد و مهارت.
4- ضعف تشکیلات و نهاده های اجرایی دولتی و خصوصی شهرستان و فراهم نبودن زمینه جذب نیروهای محلی.
5- تخریب عرصه های منابع طبیعی به منظور توسعه زمینهای کشاورزی دیم کاری.
6- آثار منفی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ناشی از مرزی بودن شهرستان.
7- کمبود امکانات و تاسیسات و فضاهای فرهنگی متناسب با قابلیتهای فرهنگی شهرستان.
8-کمبود شبکه های جاده ای و ریلی مناسب و مورد نیاز منطقه.
ج- مسائل اساسی شهرستان:
ضعف نظامهای بهره برداری و شبکه ها و تجهیزات خدماتی و ذخیره سازی محصولات کشاورزی.
2- عدم پایداری منابع آب، نشست زمین و افزایش پدیده لوله زایی در دشتهای ممنوعه و بحرانی و کاهش ظرفیت ذخیره سازی سفره های آب زیرزمینی و متروک شدن تعدادی از روستاها.
3- بحران مدیریت آبهای مرزی و مشترک با کشورهای همجوار و کمبود منابع آب در بخشهای؛ شرب شهری، کشاورزی و صنعت.
4- وجود تنوع قومی و مذهبی( طوایفی چون تیموری، بهلولی، هزاره، بربری، قرایی، سیستانی، کاخکی، خوافی، جامی و بلوچ در نقاط مختلف شهری و روستایی)
5- کمبود و ضعف زیر ساختهای شهری و روستایی و فقدان سیستم دفع بهداشتی فاضلابها و زباله .
6- بیکاری فزاینده با توجه به محرومیت شهرستان و نبود مراکز اشتغال صنعتی.
7- احساس نا امنی در مرزها و تاثیر پذیری آن در زمینه سرمایه گذاری.
8- فقر فرهنگی و اقتصادی و انحرافات اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر.
9- کمبود شدید فضاهای فرهنگی، ورزشی تفریحی و گرایش به سمت قاچاق مواد مخدر و در معرض تهاجم فرهنگی بودن.
10- پایین بودن سطح مشارکت بخش خصوصی در سرمایه گذاری رد بخشهای مختلف اقتصادی.
11- وجود دام غیر مجاز و بیش از حد ظرفیت مراتع و بیابان زایی و حرکت شن های روان.
12- پایین بودن سطح سواد و مهارت و بالا بودن میزان موالید و رشد جمعیت.
13- ازدواج غیر قانونی با اتباع خارجی و وجود تعداد زیادی فاقدین شناسنامه در شهرستان.
د- هدفهای بلند مدت توسعه:
1-ایجاد امنیت ÷ایدار و اعتلای سطح فرهنگی و انسجام اجتماعی منطقه.
2- افزایش سطح اشتغال و درآمد در منطقه.
3- ارتقاء سرمایه های انسانی و آموزش عمومی و گسترش مشارکت عمومی.
4- تو.سعه کشاورزی و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی با افزایش بهره وری و استفاده بهینه از نهادها.
5- افزایش بهره وری از منابع آبی موجود و توسعه آبیاری تحت فشار.
6- جلوگیری از تخریب اراضی مستعد کشاورزی در حاشیه شهرها و روستاها و نوسازی باغات و توسعه و ترویج کشتهای گلخانه ای.
7- گسترش ارتباطات اقتصادی- اجتماعی با افغانستان.
8- توسعه اماکن فرهنگی، ورزشی و گردشگری در سطح شهرستان.
9- گسترش فعالیتهای بازرگانی.
10- تعادل بخشی و جلوگیری از برداشت غیر مجاز از منابع آب زیر زمینی.
ه- راهبردهای بلند مدت توسعه:
1- تقویت بنیانهای اقتصادی روستا.
2- بهینه سازی الگوههای بهره برداری از منابع تجدید شونده منابع طبیعی شهرستان.
3- بهره برداری از قابلیتهای گردشگری و تنوع فرهنگی و هنری شهرستان.
4- افزایش ضریب امنیتی شهرستان و ایجاد شرایط لازم برای امنیت سرمایه گذاری ها و جذب امکانات و منابع مالی.
5- توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات زراعی و باغی.
6- افزایش ضریب مکانیزاسیون کشاورزی.
7- افزایش راندمان آبیاری و بهینه سازی مصرف آب و مهار و ذخیره آب های سطحی و اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوان داری و تغذیه سفره های زیرزمینی.
8- جلوگیری از پیشروی کویر و کنترل بیابانزایی از طریق کاربری اصولی اراضی بویزه مراتع بیابانی.
9- شناسایی قابلیتهای معدنی و تقویت زیر ساختهای لازم و بهره برداری و فرآوری و صادرات.
10- گسترش مراکز و تنوع رشته های آموزش عالی و توسعه منابع انسانی.
11- جلب و جذب سرمایه گذاری در بخش کشاورزی.
12- مهارآبهای سطحی به ویزه در رودخانه های مرزی و مشترک.
13- گستر روشهای مبارزه بیولوزیک و استفاده بهینه از سموم شیمیایی.
14- توسعه راههای نقاط دارای جاذبه گردشگری له ویزه محلهای طبیعی( دره ارزنه و ...)
15- توسعه فضاهای تفریحی و توریستی و مراکز اقامتی بین راهی.
16- شکل گیری بازارهای تخصصی واسطه ای در مرز و شهرستان با توجه به نیازهای طرفین.
17- ارتقاء سطح خدمات زیر بنایی شهری.
18- توسعه خدمات زیر بنایی و ساماندهی و ایمن سازی روستاها.
19- توسعه فعالیتهای آبخیزداری
20- حفظ و احیا مراتع و ایجاد تعادل دام و مرتع
و- سیاستهای اجرایی:
1- تشویق بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در بخشهای مختلف اقتصادی.
2- توسعه و تجهیز مراکز فنی و حرفه ای و به خصوص مراکز سیار.
3- حمایت از توسعه صنعت حمل و نقل و ترانزیت کالا با هدف افزایش درآمد مالیاتی شهرستان.
4- توسعه کشت گلخانه ای به منظور بهره برداری از فضا به جای سطح و استفاده بهینه از منابع آب و خاک، تدوین الگوی کشت محصولات زراعی و باغی و تولید واریته های مقاوم به خشکی و شوری و گسترش آموزش و ترویج.
5- کاهش ضایعات محصولات زراعی و باغی( حمل و نقل و برداشت و نگهداری)
6- حمایت از ایجاد مراکز کشت و صنعت.
7- اجرای برنامه های لوله گذاری و کانال و ساخت استخر ذخیره آب جهت افزایش راندمان و انتقال و مصرف آب.
8- ایجاد مراکز شبانه روزی آموزشی در مراکز دهستانها.
9- فراهم نمودن زمینه صادرات بخشی از تولیدات کشاورزی به کشورهای همسایه( اغانستان) و ارتقاء سهم صادرات محصولات کشاورزی
10- تقویت گمرک دوغارون و تشکیلات بازرگانی.
11- حمایت از اصلاح و احیاء باغات میوه سرد سیری، میوه خشک و دیم بهبود کیفیت محصولات باغی و زراعی.
12- حمایت از تجهیز و نوسازی اراضی سنتی و پوشش انهار با عنایت کارهای تشویقی و طرحهای الگویی در منطقه.
13- احیا و مرمت قنوات و چشمه ها و ترویج فعالیتهای آبزی پروری.
14- حمایت از توسعه پرورش شتر مرغ، کبک و طیور با رویکرد صادرات.
15- استفاده از ارقام مقاوم به شوری و خشکی، توسعه کشت مکانیزه.
16- ایجاد تسهیلات و زمینه های تشویقی جهت مصرف کنندگان بهینه از منابع آب "( پسابها و آبهای شور).
17- مشارکت در حفظ و حراست از ابخوان منطقه از طریق مشارکت در انسداد چاههای غیر مجاز.
18- حمایت از راه اندازی تشکلهای مردمی و افزایش شرکتهای تعاونی مرتعداری.
19- تقویت آموزشگاههای کاردانش و حرفه ای وابسته به آموزش و پرورش.
20- ایجاد مراکز فنی و حرفه ای در رشته های مرتبط با بخش کشاورزی و دامپروری، گردشگری، صنعت و معدن و تجارت و بازرگانی( بویزه صادرات و واردات)
21- راه اندازی مجلات و نشریات محلی جهت انعکاس مشکلات و خواسته های مردم.
22- ایجاد مجتمع های فرهنگی و هنری و احداث ادارات فاقد ساختمان مجهز.
23- جذب مشارکت نخبگان و علماء در امر کنترل جمعیت و رفع تقابلات فرهنگی و مذهبی.
24- ایجاد ترغیب بخش خصوصی و خیریه در خصوص مشارکت در احداث مراکز مددکاری اجتماعی.
25- تقویت و توسعه مراکز آموزش عالی موجود پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی و ایجاد مراکز علمی جدید خصوصا دانشگاه جامع علمی کاربردی به منظور ارائه خدمات علمی به داخل و خارج کشور.
26- تقویت حوزه های علمیه و مراکز دینی و مرمت و ساخت مساجد با امکانات مجهز جهت جذب جوانان.
27- فضا سازی در بناهای تاریخی و ایجاد امکانات مناسب در مراکز تاریخی توسعه و گسترش خدمات اسکان و سرویس دهی مناسب، عرضه تولیدات سنتی و بومی منطقه و خدمات بهداشتی و ردمانی.
28- اجرای سیستمهای مدرن آبیاری، لوله گذاری و پوشش انهار، احداث بناهای خاکی و احداث دهانه های آبگیر و بندهای انحرافی و تغذیه سفره های زیر زمینی آب.
29- سالماندهی و بهسازی سکونتگاههای روستایی و شناسایی مناطق آسیب ÷ذیر.
30- تسریع رد تثبیت شن های روان رد کانون هیا بحرانی فرسایش بادی.
31- تسریع رد تفکیک اراضی ملی از مستسنیات و تثبیت مالکیت دولت.
32- تقویت مراکز قرنطینه در شهرستان.
33- تسریع در مطالعات و جهت دهی تغییر دامداری سنتی به دامداری صنعتی به منظ.ور کاهش فشار دام بر عرصه های منابع طبیعی و حوزه های آبخیز
34- ایجاد مجتمع های دام و طیور و توسعه آبزی پروری.
35- اجرای طرحهای آ"بخیزداری در حوزه شهری و غیر شهری.
36- تسریع در مطالعات انرزی های تجدید پذیر در شهرستان.
37- توسعه شبکه فاضلاب شهری و تصفیه خانه
38- تجهیز و تقویت نیروهای انتظامی، امنیتی و مرزبانی شهرستان.
ز- اقدامات کلیدی و اولویت دار:
1- احداث ایستگاههای هواشناسی در دشت های کرات و باخرز
2- تسریع در اداث باند دوم محور تایباد- تربت جام- مشهد
3- مطالعه و احداث محور ارتباطی باخرز- خواف و مطالعه باند دوم تایباد- خواف
4- ایجاد شبکه ریلی( راه آهن)
5- اجرای طرح حفاظت و حمایت از عرصه های جنگلی و احیاء و اصلاح مراتع و تثبیت شن و بیانانزدایی.
6- مطالعه و اجرای طرح کنار گذر تایباد و پیش بینی کنار گذر مناسب جهت شهرها و روستاهای حاشیه محورها.
7- احداث مراکز فنی و حرفه ای تخصصی شبانه روزی با تنوع رشته ها برای دختران و پسران
8- احداث هنرستان شبانه روزی بازرگانی، کشاورزی و دامپروری، صنایع تبدیلی از جمله صنایع غذایی.
9- احداث آزمایشگاه های کنترل کیفیت محصولات زراعی و باغی به منظور صادرات
10- اجریا طرح جامع پایانه مرزی دوغارون و ایجاد اماکن و توسعه بازارهای عرضه کالا در آن.
11- احداث سیلو جهت نگهداری محصولات کشاورزی
12- ایجاد مجتمع فرهنگی- ورزشی در تایباد و سالنهای ورزشی در مراکز بخش.
13- احداث شهرک صنعتی تایباد و ناحیه صنعتی باخرز.
14- ایجاد مرکز درمان بستر باخرز
15- ایجاد و توسعه صرافی های مجاز در پایانه مسافری و مراکز مورد نیاز گردشگران
16- تهیه و اجرای طرحهای هادی و ساماندهی فضایی سکونتگاهها در معرض خطر
17- انجام عمیات زئو فیزیک هواییپتانسیل یابی مواد معدنی استراتزیک در شهرستان.
18- مطالعه و بهسازی محور باخرز - تربن جام.
19- تسریع در بهشازی و ارتقاء محور موجود تایباد- خواف به سمت کالشور
20- تکمیل مطالعات و ارتقاء محود تایباد- دوغارون.
21- مطالعه و بهسازی محور تایباد- باخرز- جعفر آباد
22- مطالعه منطقه ویزه اقتصادی شهرستان
23- مطالعه مهار آب های سطحی با ایجاد سدها
24- ایجاد مجتمع های گلخانه ای
25- ارتقاء و بهسازی کلیه محورهای روستایی منتهی به مراکز بخ های و شهرستان
26- تهیه و اجرای طرح های انون بحرانی تحت تاثیر فرسایش بادی
27- ایجاد فضاهای سبز و پارک جنگلی در محورهای ترانزیتی.
28- مرمت بناهای تاریخی و ایجاد موزه مردم شناسی.
29- ایجاد ادارات مرتبط با نیاز شهرستان